Kleine ongelukjes kunnen in zorginstellingen grote gevolgen hebben. De afgelopen jaren hebben we daarvan een aantal tragische voorbeelden gezien.
Arjan Hendriksen legt uit waarom het voldoen aan de voorschriften juist in zorginstellingen niet genoeg is. En hij geeft tips om de veiligheid van personeel en bewoners te vergroten. Hendriksen is manager risicobeheersing bij Interpolis.
Geringe zelfredzaamheid van bewoners
Normaal gesproken kunnen bij een calamiteit alle gebruikers het pand op eigen kracht verlaten. Ze zijn in staat vluchtroutes te volgen, ladders en trappen af te dalen en nooddeuren te openen. Voor de meeste bewoners van zorginstellingen geldt dit allemaal niet.
Degenen die aan bed zijn gekluisterd of andere beperkingen ondervinden, zijn aangewezen op hulp om de instelling te kunnen verlaten. Dit betekent dat een evacuatie een ingrijpende en zeer arbeidsintensieve operatie is.
Personele onderbezetting
’s Avonds, ‘s nachts en in het weekend zijn zorginstellingen extra kwetsbaar. Er is dan veel minder personeel aanwezig. Hierdoor kan het langer duren voordat onraad wordt opgemerkt en de precieze locatie is gevonden.
Ook voor de directe aanpak van een incident, zoals een beginnende brand, zijn minder handen beschikbaar. Net als voor het verplaatsen of zelfs evacueren van bewoners. Hierdoor kan kostbare tijd verloren gaan.
Calamiteitenplan te theoretisch
Elke zorginstelling heeft plannen klaarliggen die beschrijven hoe een incident bestreden moet worden. Er staat ook in hoe medewerkers in geval van nood moeten handelen. Deze plannen zijn echter zelden gebaseerd op reële situaties.
Zoals in mijn eerdere column over brandonderzoek al viel te lezen, ontwikkelt brand zich soms veel sneller dan wordt aangenomen. Noodscenario’s houden vaak ook geen rekening met de gevolgen van menselijk handelen.
Denk aan het laten openstaan van brandwerende deuren of het volbouwen van vluchtroutes met beddengoed, rolstoelen en andere spullen. Lees ook Zo vergroot je je overlevingskans bij calamiteiten.
Oplossingen
Om de veiligheid te vergroten, adviseer ik een combinatie van technische en menselijke maatregelen.
Zorg bij bouw of verbouw voor compartimentering met brandwerende materialen. Dit voorkomt dat een brand zich snel kan uitbreiden en rook zich snel verspreidt. Breng een automatische blusinstallatie aan, bijvoorbeeld sprinklers.
Zorg ervoor dat vluchtwegen goed begaanbaar zijn voor bedden, rolstoelen en rollators. Controleer regelmatig of vluchtwegen en nooddeuren vrij zijn. Controleer ook of brandwerende deuren altijd gesloten zijn of – als ze zelfsluitend zijn – dat ze goed werken. Laat liefst overal zelfsluitende deuren plaatsen.
In het verleden is er veel misgegaan doordat deuren open bleven staan waardoor rook zich razendsnel kon verspreiden. Zie erop toe dat het ventilatiesysteem automatisch afslaat bij een brandalarm om verspreiding van rook te voorkomen.
Oefen het calamiteitenplan periodiek, signaleer tekortkomingen en verbeter het plan. Zorg ervoor dat alle medewerkers – in dag-, avond- en nachtdienst – exact weten hoe te handelen bij een calamiteit. Er mag nooit twijfel zijn waardoor kostbare tijd verloren gaat.
Wil je meer weten?
Download hier het whitepaper In 4 stappen voorbereid op een noodsituatie. Kijk op de themapagina Brand of stuur een e-mail naar [email protected].
Arjan Hendriksen is manager Risicobeheersing bij Interpolis. In een reeks bijdragen laat hij bedrijven zien hoe ze doordacht kunnen omgaan met risico’s. Interpolis is partnerexpert van Z24.
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl